Congres

TOS CONGRES

2 februari 2024

Dagen

Uren

Minuten

“Iedereen weet wat een TOS is, hoe je het kunt herkennen en hoe je iemand met TOS kunt helpen”.

Dat is ons doel bij Stichting TOS-centraal. Om dit doel te bereiken houden wij op 2 februari 2024 een TOS congres voor ouders/verzorgers en professionals.

Alle informatie over dit congres

In het kort

TOSCONGRES 2 februari 2024

Een congres over taalontwikkelingsstoornis, voor, door en samen met ouders, professionals en ervaringsdeskundigen.

Een bijzonder evenement met vooral een praktische insteek, welke zich richt op het vergroten van kennis en het bijdragen aan de bewustwording en bekendheid van een TOS.

“Iedereen weet wat een TOS is, hoe je het kunt herkennen en hoe je iemand met TOS kunt helpen”.

Dit is ons doel bij Stichting TOS-centraal. Samen met jou kunnen we bijdragen aan een wereld waarin TOS begrepen wordt en waarin mensen met TOS de steun en erkenning krijgen die ze verdienen.

Voor wie?

Dit congres wordt georganiseerd voor ouders/verzorgers, professionals (zoals leerkrachten, intern begeleiders, huisartsen, GGD- en zorgmedewerkers, gemeentemedewerkers) en belangstellenden.

Werk je in het onderwijs? (PO-VO-MBO-HBO) Statistisch gezien zitten er in iedere klas leerlingen/studenten met een taalontwikkelingsstoornis! TOS komt vaker voor dan ADHD of autisme. Heb jij als leerkracht/docent of intern begeleider de leerlingen/studenten met een TOS in beeld en bied je hen de juiste ondersteuning?

Werk je met kinderen in de voorschoolse leeftijd? Weet jij het verschil tussen een iets langzamere (taal)ontwikkeling, een taalachterstand en een TOS?

Werk je in de zorg? Hoeveel patiënten met een TOS zijn er in jouw (huisartsen)praktijk, consultatiebureau of op jouw afdeling?

Werk je bij de gemeente of bijvoorbeeld het UWV? Hoeveel van de WMO-/uitkerings-/wijkteam aanvragen betreffen (jong)volwassenen met een TOS bij jou?

Tijdens deze dag krijgt iedere doelgroep praktische handvatten om direct toe te kunnen passen. Met trots kunnen wij vertellen dat wij voor deze dag dé experts op het gebied van een TOS hebben uitgenodigd om lezingen en workshops te geven of om ervaringsverhalen te vertellen.

Programma

Tijdspad programma:

Tijd	Onderdeel
09.00	Inloop
09.45	Opening door dagvoorzitters
10.00	Kennismaking met TOS
10.30	Plenaire lezing*: Steven Pont – Het zelfbeeld van een kind
11.30	Parallelsessies* ronde 1
12.30	Lunch + stands (interesse in een stand? Mail ons!)
13.30	Parallelsessies* ronde 2
14.30	Pauze
15.00	Plenaire lezing*: Bart Heeling – Wat je zegt, ben je zelf; over het belang van je reactie
16.00	Afsluiting door dagvoorzitters
16.15	Borrel

* zie toelichting hieronder

Plenaire lezingen

Het zelfbeeld van een kind

Spreker: Steven Pont – psycholoog

Achtergrondinformatie:
Zelfstandige, voormalig onderwijzer, daarna ontwikkelingspsycholoog, systeemtherapeut, mediator en columnist/auteur

Wat is eigenlijk ‘eigen’ aan een kind zelf en wat is door de ervaringen die het in het leven opdoet gedurende de tijd langzaam opgebouwd? We worden immers mede door onze ervaringen gevormd en die vinden altijd in verbinding met de omgeving (in psychologische termen ‘het systeem’) plaats. Via een zoektocht van omgevallen blokkentorentjes, ballen in de sloot en onbewoonde eilanden krijgen we een steeds beter idee hoe dat in zijn werk gaat. En wat dat voor ons betekent

Wat je zegt, ben je zelf; over het belang van je reactie

Spreker: Bart Heeling – leerkracht en gedragsspecialist

Achtergrondinformatie:
Leerkracht SO/ leerkracht regulier onderwijs/ lid adviesteam samenwerkingsverband ZO Drenthe

Gedrag is overal om ons heen en kent vele uitingsvormen. We richten ons bijna altijd op het gedrag van de ander, dat we graag willen veranderen. Of het nu gaat om fysiek gedrag of de manier waarop iemand zich uitdrukt. Tijdens de lezing zul je erachter komen dat een verandering van jouw eigen reactie op het gedrag van de ander van grote waarde kan zijn. We zullen zien dat eigenlijk iedereen oordeelt, dat dat onontkoombaar is, maar dat je desondanks oordeelloos kunt reagéren. Aan het einde van de lezing weet je het verschil tussen directief en nondirectief reageren, ken je de waarde van emotioneel neutraal reageren en heb je een inkijkje gekregen in de wijze wat de kracht van ‘omdenken’ bij kinderen kan zijn. Met of zonder TOS, iedereen is welkom en iedereen is evenveel waard.

Keuze parallelsessies

1. Meer aandacht voor emotie-coaching

Sprekers

Scarlet Hendrickx – Pedagogisch behandelaar van Auris op behandelgroep STAP
Sanne van der Ham-Jochems – Pedagogisch behandelaar van Auris op behandelgroep STAP

Sanne van der Ham-Jochems en Scarlet Hendrickx-van Stokhem zijn samen acht jaar werkzaam als pedagogisch behandelaar op Auris naschoolse behandelgroep STAP in Bergen op Zoom. Tijdens hun werk op de groep zijn zij het belang in gaan zien van emotie-coaching. Zij hebben ervaren dat het werken aan de emotionele vaardigheden een voorwaarde is tot de verdere ontwikkeling van het kind. Om hierop in te spelen, hebben zij emotie-materialen ontwikkeld zoals de gevoelensposter en de gevoelenskaarten, die inmiddels onderdeel zijn geworden van het standaardaanbod op de groep. Sanne en Scarlet delen graag hun ervaring.

Emoties sturen onze communicatie. Kinderen leren communiceren in interactie met anderen in verschillende situaties. Jezelf kunnen verwoorden, uiten en op een gepaste manier kunnen omgaan met emoties, is een belangrijke voorwaarde om mee te kunnen doen in de maatschappij.

Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben in de regel extra moeite met het verwoorden van hun binnenwereld en contact maken met leeftijdsgenoten. Dit zorgt vaak voor verschillende gevolgen, die de TOS kunnen overschaduwen. Denk aan frustratie, onbegrip, een laag zelfbeeld, conflicten en in sommige gevallen afzondering.

Om TOS-kinderen op emotioneel en sociaal vlak vaardiger te maken is, naast woordenschatonderwijs, extra begeleiding op sociaal-emotioneel gebied dan ook zeer belangrijk. Ieder kind is gebaat bij emotie-coaching, TOS-kinderen nog meer.

Tijdens deze presentatie wordt er uitleg gegeven over het belang van emotie-coaching, onder andere vanuit de onderzoeksresultaten van Neeltje van Bedem. Ook gaan we uitgebreid in op hoe men emotie-coaching kan inzetten in de dagelijkse praktijk, o.a. door het gebruik van de Auris emotie-materialen en praktijkvoorbeelden van Auris behandelgroep STAP.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis willen opdoen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

2. In·clu·sie (de; v)

Spreker

Mathilda van den Hof

Achtergrondinformatie:

2021-2023 Directeur Onderwijs Koninklijke Kentalis
2014-2021 Afdelingsdirecteur Koninklijke Kentalis, ambulante dienstverlening
2002-2014 Directeur obs de Hekakker, Norg, gemeente Noordenveld
2001-2002 Waarnemend directeur obs de Horst, de Wijk, gemeente de Wolden
1996-2001 Groepsleerkracht, midden/bovenbouwcoördinator en ICT-coördinator obs de Horst, de Wijk.

In·clu·sie (de; v)

1. Het ingesloten zijn;

2. Toestand dat iedereen gelijke rechten en plichten heeft en volwaardig kan deelnemen aan het maatschappelijk leven.

Dat is inclusie volgens de Dikke van Dalen. In mijn ogen heeft iedereen recht op ongelijkheid.

Hoe verhoudt zich dat? En vraag jij wel eens aan de ander ‘hoe is het om jou te zijn?’ En ‘wat heb jij nodig om mee te doen?’

In mijn loopbaan binnen het onderwijs ben ik er na een kleine 30 jaar tegen aangelopen dat ik geen gekookte kikker meer wil zijn. De regels en wetten waarin we “vast” zitten, staan mij tegen. Hoe kan het anders? Én gegrepen door het systemische werken, breng ik nu het andere geluid. Heb je zin om met een andere blik te kijken naar inclusie? Wil je goed aan je boom geschud worden? Volg dan vooral deze lezing/workshop. Ik beloof je dat je anders naar buiten gaat dan je binnenkwam.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

3. Communicatieve participatie: meten wat er écht toe doet

Spreker

Eline Alons – onderzoeker Hogeschool Utrecht, Lectoraat Logopedie

Achtergrondinformatie:

Logopedist, ervaring in revalidatiezorg. Sinds 2021 werkzaam als promovendus aan de Hogeschool Utrecht

“Wie moeite heeft met communiceren, kan beperkingen ervaren in het dagelijks leven. We noemen dit communicatieve participatie. Communicatieve participatie is het belangrijkste doel van logopedie. Het is fijn als een kind/jongere een goed taalbegrip heeft. Maar waarom is dat fijn? Bijvoorbeeld omdat het kind/jongere de uitleg van de juf of meester kan begrijpen, en mee kan doen op school.

Hoe logisch het ook klinkt dat communicatieve participatie het belangrijkste doel moet zijn van logopedie, er missen vragenlijsten om communicatieve participatie te meten. Zo’n vragenlijst geeft input voor het stellen van participatiegerichte behandeldoelen en helpt behandeling te evalueren op wat er écht toe doet: meedoen.

In deze sessie worden deelnemers meegenomen in de ontwikkeling van een vragenlijst voor het meten van communicatieve participatie, die sámen met kinderen en jongeren zelf is ontwikkeld. Daarnaast wordt het publiek op een interactieve manier gevraagd mee te denken en te beslissen over de vragen.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

4. In beeld gebracht: studenten met een TOS in het mbo

Spreker

Paulien Dubelaar – locatiedirecteur, VierTaal ambulante dienst vo-mbo in Amsterdam

Achtergrondinformatie:

Na een studie logopedie, Pabo en Pedagogiek, is het werken binnen cluster 2 een logisch gevolg. Na een aantal jaar als ambulant begeleider gewerkt te hebben, is zij tien jaar directeur van een basisschool geweest. Sinds twee jaar is zij weer werkzaam bij cluster 2. Nu als locatiedirecteur van de ambulante dienst vo-mbo Amsterdam van VierTaal.

“In deze workshop richten we ons op de mbo-student met een taalontwikkelingsstoornis. Waar lopen de studenten in het mbo tegenaan? Welke mogelijkheden voor begeleiding zijn er?

We verkennen deze vragen tijdens de workshop. Dit doen we aan de hand van een zestal portretten van studenten.

Een taalontwikkelingsstoornis gaat niet zomaar over. Studenten met een TOS hebben meestal door veelvuldig oefenen hun taal en communicatie kunnen verbeteren. Toch zijn deze studenten vaak sociaal minder vaardig en minder zelfredzaam. Hierdoor lopen ze tegen problemen aan tijdens hun studie. Met de juiste begeleiding is het soms wél mogelijk de opleiding te volgen die de student zo graag wil. Met de juiste begeleiding lukt het soms wél de opleiding af te maken. Met de juiste begeleiding maken sommige studenten enorme sprongen. Laten we deze jonge mensen de kansen geven die ze verdienen!”

Doelgroep(en):

Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

5. Babili-Bab: spelenderwijs groeien in een rijke, meertalige taalomgeving

Spreker

Brigitte Waelpoel – Ambulant Dienstverlener cluster 2, Coördinator Anderstalige nieuwkomers, Illustrator Vitus Zuid – Atelier de bee

Achtergrondinformatie:

Brigitte, zelf ook dol op spellen, begeleidt en adviseert in haar dagelijkse werk als Ambulant Dienstverlener cluster 2 en Coördinator Anderstalige nieuwkomers ouders, leerlingen, schoolbesturen en -teams. Als Master EN Expert in Nieuwkomersonderwijs (HU) is zij deskundig op het gebied van taalontwikkeling, meertaligheid (& T.O.S.) en interculturele communicatie. Daarnaast is Brigitte Illustrator en vormgever in haar eigen Atelier de bee.

“Het is mijn missie dat Babili-Bab de blik verruimt op krachtig en vakgericht woordenschatonderwijs, op de meerwaarde van alle moedertalen en op het belang van spel en interactie bij ontwikkelen en leren. In deze workshop verkennen èn ervaren we samen de belangrijke pijlers van een rijke, meertalige taalomgeving voor iedereen met en zonder TOS.”

Doelgroep(en):

Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

6. Te zot voor woorden ...? Taal en communicatie bij kinderen en jongeren in de GGZ

Spreker

Lian Nijland – Klinisch psycholoog, psychotherapeut en foneticus, LUMC Curium

Achtergrondinformatie:

UMC St Radboud als onderzoeker en psycholoog bij Medische psychologie op de kinderneurologie en spraaktaalafdeling/KNO, vervolgens bij Herlaarhof Kinder&jeugdpsychiatrie als GZ-psycholoog en spraaktaalpatholoog, en nu bij LUMC Curium klinisch psycholoog; als regiebehandelaar op een dagbehandeling voor kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar.

“Psychiatrie en logopedie werken in de kinder- en jeugd-GGZ helaas nog weinig samen. Het meest in het oog springende probleem bepaalt vaak in welke discipline het kind terechtkomt. Vaak hangen de problemen op taal- en psychiatrisch gebied echter met elkaar samen.

In deze lezing/workshop zal ik vanuit ervaringen binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie in gaan op de uitdagende puzzel die de overlap in symptomen van verschillende beelden (TOS, autisme spectrum stoornis, ADHD, angststoornis, hechtingsproblematiek) met zich mee brengt. Samen met het publiek wil ik zoeken naar waar de obstakels liggen en wat helpend is/kan zijn.”

Doelgroep(en):

Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- gerelateerd
Praktisch en theoretisch

7. Mag ik ook zó leren?!

Sprekers

Pien van der Most – Founder, trainer en auteur ´Ondersteunend tekenen (bij TOS)’
Joey – (23 jaar) ervaringsdeskundige TOS/ASS

Achtergrondinformatie:

Pien van der Most is van origine logopedist. Zij heeft 14 jaar in het cluster 2 onderwijs gewerkt; 4 jaar als AB-er bij Kentalis en sinds december 2018 is zij Founder en trainer ondersteunend tekenen bij TOS en zonder. In januari 2023 verscheen haar boek ‘Ondersteunend tekenen (bij TOS)’ – uitgeverij Pica.

Joey en Pien laten jou samen zien hoe de toekomst een stukje dichterbij kan komen met behulp van de tool ondersteunend tekenen (bij TOS). Juist ook voor de middelbare scholier, MBO- en HBO-student met én zonder TOS.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch

8. Schoolreis: Van behandelgroep naar onderwijs voor kinderen met TOS

Spreker

Luisa de Heer – Onderzoeker Taalontwikkelingsstoornissen

Achtergrondinformatie:

Luisa de Heer is logopedist bij de NSDSK en onderzoeker taalontwikkelingsstoornissen

De overgang naar school is een spannende stap. Voor ouders van kinderen met TOS is dat al helemaal het geval. In het project ‘Transitie naar Onderwijs vanuit Zorg voor kinderen met TOS’ (TOZ voor TOS) onderzochten we hoe we deze overgang soepeler kunnen laten verlopen voor kinderen in ZG-behandelgroepen. We hebben ouders geïnterviewd en enquêtes afgenomen onder zorg- en onderwijsprofessionals. Op deze manier zijn we erachter gekomen wat goed gaat in de overgang, maar ook waar de knelpunten zitten en welke wensen er zijn. In deze workshop presenteren we de resultaten en het product dat we hebben ontwikkeld: een routekaart naar school voor ouders. Deze routekaart geeft ouders meer informatie voor de schoolkeuze. De routekaart maakt ook duidelijk welke stappen ouders kunnen doorlopen in de overgang van de behandelgroep naar de basisschool. De deelnemers doorlopen de routekaart tijdens de sessie en we gaan met hen in gesprek over hun ervaringen.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS1
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

9. TOS en hoogbegaafdheid

Sprekers

Chantal Mailly – Oprichter van Logomedia Logopediepraktijk en van de Groeischool;
Marianne Miralles Blay- Krijnsen – HBprofessional, professioneel kindercoach, HSP-coach voor kinderen en volwassenen

Achtergrondinformatie:

Chantal heeft meer dan 20 jaar ervaring als logopedist en heeft één missie: een vuist maken tegen achterstanden op het gebied van taal, lezen en spelling. Zij ziet dagelijks welke invloed deze achterstanden hebben op het welzijn van de kinderen en hun omgeving. Vaak zijn kinderen en ook hun omgeving alleen maar gericht op wat er niet goed gaat en is er te weinig oog voor wat hun talenten zijn. Zij vindt het dan ook belangrijk dat er meer aandacht is voor wat je wél kunt, zodat je met vertrouwen de toekomst tegemoet kan gaan!

Marianne Miralles Blay- Krijnsen heeft zich gespecialiseerd in hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. Met haar bedrijf LEV zet ze zich dagelijks in om te voorkomen dat kinderen vastlopen in het onderwijs. Daarnaast ondersteunt Marianne ouders in de opvoeding, geeft ze lezingen en trainingen en schrijft ze blogs over haar ervaringen in haar gezin en werk.

Elk kind is bijzonder en elk kind met TOS is bijzonder. Maar wat als een kind met TOS ook hoogbegaafd is? De combinatie TOS en hoogbegaafdheid krijgt nog nauwelijks aandacht.

Aan de hand van ervaringsverhalen geven we een indruk van de complexiteit en diversiteit van deze combinatie en bespreken we waarom deze groep kinderen/jongeren extra aandacht verdient, zowel in de dagelijkse praktijk als in de wetenschap. Door actief met elkaar in gesprek te gaan over deze specifieke doelgroep willen we hen zichtbaar maken voor behandelaars, leerkrachten en ouders.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

10. Het Hanen Ouderprogramma - informatie voor ouders en professionals

Spreker

Liesbeth Fabius – logopedist/praktijkhouder Logopedie Westrand in Amsterdam

Liesbeth Fabius is logopedist en praktijkhouder van Logopedie Westrand in Amsterdam. Zij werkt al vele jaren met jonge kinderen met complexe ontwikkelingsproblemen en hun ouders, o.a. op MOC ’t Kabouterhuis in Amsterdam. Ook biedt zij sinds 8 jaar verschillende Hanen Ouderprogramma’s aan en coördineert zij het aanbod van dit programma voor Logopedie Westrand: ‘Praten doe je met z’n Tweeen’ / ‘It Takes Two to Talk’ en ‘Meer dan Woorden’.

“Het Hanen Ouderprogramma is een evidence based methode die ouders handvatten geeft om op een natuurlijke manier en met plezier de taalontwikkeling van hun kind te stimuleren. Naast de taal- en communicatieve ontwikkeling ligt een belangrijk accent op het versterken van de interactie tussen ouder en kind.

In deze workshop geven twee ervaren Hanen-therapeuten op een interactieve manier inzicht in doelen, doelgroep en inhoud van het programma. Ook is er ruimte voor het logistieke informatie zoals over verwijzing of vervolgtraject of samenwerking met andere instanties/disciplines.

De workshop is toegankelijk voor zowel ouders als professionals.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg gerelateerd
Praktisch

11. VerTAALslag

Sprekers

Mariska van Densen, Logopedist TaalKrachtig en Koninklijke Kentalis
Roos Boezer: Psychomotore therapeut TaalKrachtig en Koninklijke Kentalis

Mariska van Densen: Sinds 2000 ben ik werkzaam als logopedist. Na 16 jaar in het speciaal basisonderwijs (SBO) te hebben gewerkt, heb ik in 2016 de overstap gemaakt naar Koninklijke Kentalis. Hier werk ik met kinderen in de basisschoolleeftijd met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of het vermoeden daarvan. Sinds april 2023 ben ik mede-eigenaar van TaalKrachtig. Met dit bedrijf richten wij ons op zorg en educatie voor jeugd, opvoeders en professionals.

Roos Boezer: Sinds 2018 ben ik werkzaam als psychomotore therapeut bij Koninklijke Kentalis. Hier werk ik met kinderen in de basisschoolleeftijd met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of het vermoeden daarvan. Ik richt mij voornamelijk op het sociaal-emotionele aspect: het werken aan zelfvertrouwen, emotieregulatie, weerbaarheid en communicatieve redzaamheid. Sinds april 2023 ben ik mede-eigenaar van TaalKrachtig. Met dit bedrijf richten wij ons op zorg en educatie voor jeugd, opvoeders en professionals.

“Wist je dat “”lichaamstaal”” de oudste vorm van communicatie is? Dit komt doordat taalontwikkeling en motoriek nauw met elkaar verweven zijn. Beweging prikkelt ons brein, terwijl verbale taal onze handelingen versterkt wanneer we in contact zijn met anderen.

Voor kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) is de combinatie van taal en beweging van groot belang. Dit helpt hen nieuwe vaardigheden aan te leren, verbetert hun communicatieve redzaamheid en ondersteunt hun sociale en emotionele groei.

Als logopedist (Mariska) en psychomotorisch therapeut (Roos) delen we graag meer over dit concept tijdens onze boeiende workshop. Bovendien zullen we ingaan op het belang van interdisciplinaire samenwerking waarbij we gebruik maken van elkaars expertise. Op deze manier kunnen we maatwerk leveren die passend is bij de specifieke hulpvraag.”

Doelgroep(en):

Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

12. Wonderlijk taalbrein

Spreker

Mark Mieras, wetenschapsjournalist en auteur

Mark Mieras (1962) is wetenschapsjournalist maar vooral bekend als auteur van ‘Ben ik dat?’ en ‘Liefde’. Deze veelgelezen boeken geven een onthullend en tegelijk herkenbaar beeld van ons bewegelijke brein. In zijn werk draait het om de zachte factoren als plezier, eigenwaarde en vertrouwen, waarvan we het belang gemakkelijk over het hoofd zien. Ten onrechte. Mieras, studeerde cum laude af in de theoretisch natuurkunde en is enthousiast en veelgevraagd spreker

De ontwikkeling van de moedertaal is waarschijnlijk de grootste prestatie van het menselijk brein. En van grote betekenis voor de verdere ontwikkeling van een kind. Neem samen met wetenschapsjournalist Mark Mieras een duik in dit wonderlijke proces. Wat als er iets mis gaat en de ontwikkeling stokt? Hoe kun je de taalontwikkeling dan stimuleren? Welke principes moet je als ouder en professionals begrijpen en welke mindset helpt?

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

13. Visuele ondersteuning bij TOS

Spreker

Angela van de Weg, Orthopedagoog, ambulant begeleider ZieZo Almere

TOS-begeleiding aan leerlingen van groep 1 (PO) t/m klas 4 (VO), ontwikkeling van visuele ondersteuning en cursus, ambulant begeleider bij Viertaal.

In deze workshop maak je kennis met visuele ondersteuning bij TOS. Wat kan je inzetten? Waarom is het belangrijk? Hoe zorg je dat je het integreert in je werkwijze? Ik neem je mee in mijn verhaal, vertel je wat ik miste en waarom ik zelf picto’s ben gaan ontwikkelen. Een praktische workshop zodat je met een boel inspiratie weer de deur uitloopt!

Doelgroep(en):

Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

1. Bewegend leren: de 'anders dan anders' aanpak voor TOS en woordenschat

Spreker

Linda Tukker – Remedial teacher/trainer/spreker bij Remedial Teacher praktijk Inzicht

Sinds 2009 is zij verbonden aan het onderwijs (PABO 2009, MSEN 2010). Eerst bijna tien jaar als leerkracht en sinds 2016 als Remedial teacher. Haar specialisaties zijn het jonge kind, lezen, spelling en dyslexie begeleiding, psychomotoriek en bewegend leren. Kortom, zij kijkt in haar dagelijks werk naar het complete plaatje van de (TOS) leerlingen die zij tegenkomt en traint onderwijsprofessionals over ondersteunend tekenen (bij TOS) en bewegend leren. Die ‘anders dan anders’ aanpakken werken het beste bij kinderen met een TOS.

“Wil je actieve, betrokken en enthousiaste kinderen/leerlingen, maar ben je tot nu toe zelf het hardst aan het werk? Dat kan anders. Maak gebruik van de kracht van bewegend leren in combinatie met woordenschat en help kinderen om meer focus, motivatie en zelfvertrouwen te ontwikkelen.

Hoe je dat als ouder of onderwijsprofessional kunt doen, zonder dat het je dagelijks veel moeite kost, leer ik je in deze interactieve workshop. Je krijgt handvatten om de eerstvolgende dag met je kinderen/leerlingen actief met de lesstof aan de slag te gaan.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

2. Omgaan met TOS op het werk

Sprekers

Bert van Lith – Coördinator Kentalis Werkpad
Wilco Kolbrink, Directeur Ambulante dienst Kentalis

Sinds 2001 ben ik werkzaam voor Werkpad. We begeleiden mensen met een auditieve beperking of met TOS naar werk of op werk. Werkpad is de organisatie voor mensen met TOS en werk.

Nederland heeft een inclusieve arbeidsmarkt en het uitgangspunt is dat er voor iedereen werkmogelijkheden zijn in Nederland. De één werkt zelfstandig een ander heeft soms net een klein beetje meer ondersteuning nodig. Deze ondersteuning kan gegeven worden door reïntegratiebedrijven die vaak een gunning hebben met het UWV of met gemeenten.

Kentalis Werkpad begeleidt o.a. mensen met TOS naar werk en/of op werk door middel van de inzet van een jobcoach. Veel wet en regelgeving verandert regelmatig en daarom is het prettig dat er gespecialiseerde bedrijven zijn die hierbij ondersteunen.

In deze workshop gaan we dieper in op de verschillende begeleidingsmogelijkheden zoals:

Welke instanties financieren deze begeleiding en op welke manier?
Met welke wet en regelgeving heeft een kandidaat te maken?
Wat zijn de mogelijkheden voor een kandidaat?
Waar moet je aan voldoen om voor ondersteuning in aanmerking te komen?
Waarom is er een doelgroep register?
Wat kan Kentalis Werkpad voor een kandidaat betekenen?
Wat is de functie van een trajectbegeleider, jobcoach en arbeidsdeskundige?

Doelgroep(en):

Professionals die werken met mensen tussen 18 en 67 jaar met een TOS .
Ouders van jongeren met een TOS.
Iedereen met een TOS.

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Theoretisch, praktisch en interactief

3. Taal en bewegen van kinderen met taalontwikkelingsstoornissen

Spreker

Margreet Luinge – Lector Talig functioneren & Gezond ouder worden, Hanzehogeschool Groningen

Dr. Margreet Luinge is geïnteresseerd in taalontwikkeling, taalontwikkelingsstoornissen en samenhang met andere ontwikkelingsgebieden bij jonge kinderen. Als lector Language Function & Healthy Ageing slaat zij een brug tussen zorg en onderwijs via het lectoraat Jeugd, Educatie & Samenleving en het lectoraat Healthy Ageing, Allied Healthcare & Nursing. In 2002 behaalde zij haar bul bij neurolinguïstiek aan de RUG. In 2005 is zij gepromoveerd op de ontwikkeling van het taalscreeningsinstrument Spraak- en taal Normen Eerste Lijn (SNEL) bij de Medische Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen, waarvoor zij twee prijzen ontving. Margreet is lid van de landelijke wetenschapsraad van de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie.

“Taalexperts zien vaak motorische problemen bij kinderen met taalontwikkelingsstoornissen. Aan de andere kant zien bewegingsexperts vaak taalproblemen bij kinderen met motorische stoornissen. Kinderen met taalstoornissen én motorische stoornissen hebben een dubbele handicap; schoolse, sociale en fysieke activiteiten vormen een uitdaging. Vroege identificatie en behandeling van kinderen met taal- en motorische stoornissen is van cruciaal belang om hun kansen op maatschappelijke participatie te vergroten.

Taalstoornissen kunnen al goed worden opgespoord. Echter, taalexperts geven aan handvatten nodig te hebben om in een vroeg stadium onderscheid te kunnen maken tussen taalontwikkelingsstoornissen en tijdelijke achterstanden in taal. Het maken van dit onderscheid is belangrijk voor de keuze van het juiste zorgtraject.

In deze lezing wordt ingegaan op de samenhang tussen taal en motoriek en zal een overzicht worden gegeven van indicatoren in taal en motoriek bij kinderen met taalontwikkelingsstoornissen.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

4 TOS in het voortgezet onderwijs

Spreker

Bernadette Sanders – orthopedagoog en eigenaar van Smartonderwijs

Bernadette Sanders heeft tien jaar gewerkt bij Auris als ambulant dienstverlener en vijf jaar aansluitend als orthopedagoog en poortwachter SWV.

“De overstap en de veranderingen in het voortgezet onderwijs. Wat zijn de drempels voor deze leerlingen? Herken de hulpvragen van de leerling met TOS met aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Ga direct de volgende werkdag aan de slag met de praktische handvatten en tips.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

5. Ervaringsverhaal

Spreker

Veerle Stevens – ervaringswerker TOS

Veerle is opgeleid als ervaringswerker TOS en is ingewerkt bij Kentalis; dat heeft zij drie jaar gedaan. Vervolgens ben is zij iets anders gaan doen en momenteel is zij werkzaam als modulebouwer/ productiemedewerker. Zij zet graag TOS op de kaart.

“Uit eigen ervaring en de ervaringen die ik heb opgedaan tijdens het begeleiden van mensen met een TOS, vertel ik iets over hoe ik de toekomst voor jongeren met een TOS zie. Ik weet heel goed dat elk verhaal uniek is en dat de toekomst niet te voorspellen is, maar ik ben ervan overtuigd dat door de juiste begeleiding en insteek een mooie toekomst mogelijk moet zijn. Ik wil graag handvaten meegeven om dat te bereiken. Het is deels een interactieve workshop.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch

6. Heb je een toekomst als je een TOS hebt?

Spreker

Michel Pellen – ervaringsdeskundige, SamenTrOtS en FOSS (vrijwillig), werkzaam bij Gemiva-svg

Michel begeleidt kinderen vanaf 7 jaar en hun ouders, jongeren en jongvolwassenen met een TOS. Hij geeft lezingen en verzorgt gastlessen op de hogeschool Utrecht en workshops. Michel komt op voor de belangen van de ouders. Beroepsmatig begeleidt hij mensen met een geestelijke beperking.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch

7. Maak het onzichtbare zichtbaar! Jongvolwassenen met TOS vertellen over pesten en misbruik

Sprekers

Karijn Aussems – Wetenschappelijk onderzoeker en docent, Amsterdam UMC (VUmc), afdeling Ethiek, Recht en Humaniora, sectie Participatie en Diversiteit
Wesley Bos – jongvolwassene met TOS, deelnemer TOSKoploper, ervaringsdeskundige
Yara Schreiber – jongvolwassene met TOS, deelnemer TOSKoploper, ervaringsdeskundige

Karijn is docent en participatief onderzoeker bij Amsterdam UMC (Ethiek, Recht en Humaniora). Zij deed onderzoek met jongvolwassenen met TOS bij het Deelkracht onderzoek TOSKoploper. Daarbij bouwde zij op haar werkervaring in jongerenwerk en zorgethiek. Met creatieve middelen maakt zij zelfs ongemakkelijke onderwerpen bespreekbaar. Momenteel is zij coördinator van de School for Participation en promoveert dit jaar op het thema jongerenparticipatie in onderzoek.

“Kinderen en jongeren met TOS lopen een groter risico om gepest te worden en zijn vaker slachtoffer van seksueel misbruik. Hoe gaan zij hiermee om? Bij het participatieve actieonderzoek TOSKoploper hebben jongvolwassenen met TOS hun traumatische ervaringen gedeeld. Vijf deelnemers deden dit samen met een striptekenaar. Zij vertelden hoe moeilijk het is om hulp te krijgen. Ook vertelden zij over hun lage zelfvertrouwen en de moeite om mensen te vertrouwen. Samen spraken zij over de actie en verandering die zij willen; maak het onzichtbare zichtbaar! Het doel van de presentatie is daarom om het taboe van pesten en misbruik te doorbreken. Onderzoeker Karijn en ervaringsdeskundigen Wesley en Yara presenteren de ervaringen van de deelnemers. Zij geven tips om pesten en misbruik te voorkomen. En tips voor goede hulp om weer zelfvertrouwen te krijgen.”

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS
Voor iedereen die met kinderen, jongeren en jongvolwassenen met TOS werkt

Deze bijdrage is:

Zorg gerelateerd
Praktisch

8. Meertaligheid en TOS

Sprekers

Tessel Boerma – Onderzoeker en docent, Universiteit Utrecht
Merel van Witteloostuijn – Onderzoeker en docent, Universiteit Utrecht

Tessel promoveerde in 2017 op een onderzoek naar de talige en cognitieve ontwikkeling van eentalige en meertalige kinderen met en zonder een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Zij werkt nog steeds aan de verbetering van diagnostiek van meertalige kinderen met TOS.

Meertaligheid is in onze huidige samenleving eerder norm dan uitzondering, zo ook in het cluster-2-onderwijs en in de behandelgroepen voor jonge kinderen met (een vermoeden van) een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Zowel bij professionals als ouders spelen er veel vragen rondom meertaligheid, onder andere doordat de groep meertalige kinderen enorm divers is. Tijdens deze workshop delen wij onze kennis over meertaligheid en belichten wij een aantal vaak gestelde vragen rondom het thema meertaligheid en TOS, zoals ‘Hoe kan ik een achterstand in Nederlands taalaanbod onderscheiden van een TOS?’ en ‘Heeft mijn kind moeite met het leren van taal via gemixt taalaanbod?’.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

9. ToMinZicht training bij jongeren met TOS

Spreker

Lidy Smit – Onderzoeker/ projectleider bij Kentalis

Lidy Smit is opgeleid als psycholoog en heeft een aantal jaar in de klinische praktijk gewerkt. Daarnaast doet zij promotieonderzoek in het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit in samenwerking met Kentalis naar Theory of Mind, Executieve functies en Sociaal-Emotionele ontwikkeling van adolescenten die D/SH zijn en adolescenten met TOS. Binnen dit project heeft zij een meetinstrument ontwikkeld om ToM vaardigheden in kaart te brengen bij adolescenten en een interventie om ToM vaardigheden te stimuleren. Daarnaast is ze werkzaam als onderzoeker binnen de Kentalis academie.

De workshop introduceert basisinzichten in de training ToMinZicht, ontworpen om jongeren met TOS te begeleiden in hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Deze training legt de nadruk op een vernieuwende visie op interactie en communicatie, die professionals uitnodigt om nieuwe perspectieven te omarmen. De training moedigt een omgeving aan waarin ontdekking, kritische vragen en zelfreflectie centraal staan, met gelijkwaardige dialogen en samenwerking als kernwaarden. Deze aanpak kan niet alleen binnen de context van de ToM-training worden toegepast, maar ook daarbuiten om de band met jongeren te versterken.

In de workshop zal een theoretische achtergrond van de training worden besproken én we zullen oefeningen uit de training naar voren laten komen. Na de workshop heb je een idee van hoe ToM bij jongeren met TOS benaderd kan worden en ga je met nieuwe inzichten naar huis.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

10. TOS-inc voor iedereen!

Spreker

Pien van der Most – Founder, trainer en auteur ´Ondersteunend tekenen (bij TOS)’

Pien van der Most is van origine logopedist. Zij heeft veertien jaar in het cluster 2 onderwijs gewerkt; vier jaar als AB-er bij Kentalis en sinds december 2018 is zij Founder en trainer ondersteunend tekenen bij TOS en zonder. In januari 2023 verscheen haar boek ‘Ondersteunend tekenen (bij TOS)’ – uitgeverij Pica.

Stel je voor: Onze talige wereld, waarin we meer met elkaar verbonden zijn: waarin we elkaars taal makkelijker kunnen volgen, verwerken, onthouden, begrijpen, kunnen vertellen. En niet alleen als taal de uitdaging is in je leven, zoals bij het hebben van een taalontwikkelingsstoornis. In deze korte, praktische workshop gaat Pien jou aanzetten en uitnodigen. Je gaat buiten de lijntjes kleuren, durven doen. Leer mee te tekenen terwijl wordt verteld. Ter kennismaking en om er direct de volgende (werk)dag mee verder te kunnen. Samen zorgen we ervoor dat onze snelle en talige wereld een stukje makkelijker wordt.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Praktisch en theoretisch

11. Het TOS-model

Spreker

Iris Duinmeijer – Senior onderzoeker bij de NSDSK

Iris Duinmeijer is senior onderzoeker bij de NSDSK. Ze heeft eerder gewerkt als klinisch linguïst en trajectbegeleider en is aan de Universiteit van Amsterdam gepromoveerd op een onderzoek naar grammaticale problemen bij kinderen en jongeren met TOS.

Kinderen met TOS hebben allemaal moeite met praten en soms ook met het begrijpen van taal. De taalontwikkeling staat niet op zichzelf. Vaak hebben kinderen met TOS ook op andere vlakken problemen. Ze lijken bijvoorbeeld meer moeite te hebben om zich in anderen te verplaatsen. Of ze laten vaker moeilijk gedrag zien. Het TOS-model laat zien welke andere problemen er kunnen zijn. En wat we weten over de relatie tussen taalproblemen en deze andere problemen. In deze presentatie nemen we je mee in het model. We geven voorbeelden en gaan in gesprek over wat jij herkent bij jouw kind, cliënt of leerling met TOS.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals werkzaam binnen zorg en onderwijs die kennis op willen doen over TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

12. Prikkelverwerking bij TOS

Spreker

Marijenne van der Gaag, Psycholoog, behandelcoördinator

Marijenne werkt als psycholoog/ behandelcoördinator bij Kentalis. De afgelopen 27 jaar heeft zij gewerkt met kinderen, jongeren en volwassenen met hulpvragen rondom communicatie, taal en gehoor. Ze werkte in zorg- en zorg-onderwijs vormen, in de zintuigelijk gehandicaptenzorg, de jeugdzorg en de GGZ. In 2021 schreef ze met Monique Thoonsen een boek over prikkelverwerking (boekenreeks ‘Wiebelen en Friemelen’ ).

Prikkels die je hoort, ziet, proeft, ruikt en voelt van binnen in je lichaam of erbuiten. Bij een Taalontwikkelingsstoornis heb je álle bronnen van informatie nodig. Soms is het te veel, soms te weinig. In deze presentatie kijken we naar de rol van zintuiglijke prikkelverwerking bij een TOS. We staan stil bij soorten prikkels. We kijken naar overprikkeling en onderprikkeling in het model van de “Prikkelwaaier”. We denken na over manieren waarop je invloed kunt uitoefenen op zintuiglijke prikkelverwerking, bijvoorbeeld bij stress. Ook staan we stil bij overwegingen om extra hulp in te schakelen.

Doelgroep(en):

Ouders van kinderen met een TOS
Professionals die werken met kinderen/jongeren met een TOS

Deze bijdrage is:

Zorg- en onderwijs gerelateerd
Praktisch en theoretisch

Praktische informatie

Datum:
vrijdag 2 februari 2024

Locatie: Theater Orpheus Churchillplein 1, 7314 BZ Apeldoorn

Tickets:
Er zijn verschillende toegangstickets verkrijgbaar voor dit congres:

Deelnemer	Kosten
Voor een ouder van een kind met TOS	77 euro
Professionals die informatie op willen doen over- of werken met kinderen met een TOS	277 euro

Accreditatie:
Accreditatie is aangevraagd bij de SKJ, NIP, NVLF en het Registerplein.
Alleen met een ‘professional’ ticket kun je accreditatie verkrijgen.

Meer info volgt!

Vragen:
Heb je vragen en/of opmerkingen, mail dan naar: info@tos-centraal.nl